Dierenwelzijnsorganisaties: "Stop import paardenvlees uit Uruguay en Argentinië"

17 juni 2019 Foodlog
Foto: Paardenrookvlees, Wikimedia

Nog steeds komt paardenvlees Europa binnen van paarden die in Uruguay, Argentinië en Canada mishandeld en verwaarloosd zijn. Dat blijkt uit nieuw onderzoek door 13 dierenbeschermingsorganisaties, waaronder het Nederlandse Dier&Recht en het Belgische GAIA. De organisaties ijveren al jaren voor verbetering van de omstandigheden waaronder paarden getransporteerd en geslacht worden in zowel Noord- als Zuid-Amerika. Dat blijkt onhaalbaar en dus kiezen ze voor een nieuwe aanpak: ze vragen de EU een complete importstop in te stellen voor paardenvlees uit de genoemde landen. Europese supermarkten en vleesverwerkers moeten wat hen betreft stoppen met de verkoop van paardenvlees uit de Amerika's.

Door Cécile Janssen - Foodlog

Nederland en België zijn de grootste Europese importeurs van paardenvlees uit Zuid-Amerika. In totaal importeerde de EU vorig jaar 13.106 ton paardenvlees vanuit Argentinië en Uruguay. Nederland importeerde hiervan 6.311 ton, België 3.585 ton. 

Dat paardenvlees komt van paarden die vaak onder slechte omstandigheden worden getransporteerd en geslacht. Een internationale groep van 13 Europese, Noord- en Zuid-Amerikaanse dierenbeschermingsorganisaties, onder leiding van Tierschutzbund Zürich en Animal Welfare Foundation, deed - opnieuw - onderzoek. De beelden haalden deze week uitgebreid de Belgische media. In Nederland startte Dier&Recht een campagne die tot op heden bijna 6.000 handtekeningen ophaalde.

Belgisch welzijnslastenboek is 'wassen neus'

Waarom is er in België zoveel meer aandacht? Dat komt doordat in dat land natuurorganisatie GAIA al vaker aandacht besteedde aan de misstanden van Amerikaans paardenvlees. Een van de resultaten van die acties was dat de vleessector het Respectful Life-programma opzette. Onderzoekers van de KU Leuven zien toe op het programma.

Maar uit het nieuwe onderzoek blijkt dit een wassen neus te zijn. Voor het oog van de inspecteurs is alles koek en ei, zodra zij hun hielen gelicht hebben, is alles weer bij het deerniswekkende oude, zegt Ann de Greef, directeur GAIA, op HLN. Vleesfederatie FEBEV, mede-initiator van Respectful Life, wil eerst met KU Leuven in overleg om te kijken hoe het zit.

Importverbod

Nu de situatie niet te verbeteren blijkt, voeren de dierenbeschermingsorganisaties de druk op. Zij vragen de EU een totaal importverbod op paardenvlees in te stellen.

Europa importeert nog altijd paardenvlees omdat er binnen Europa te weinig paardenvlees beschikbaar is. Amerikanen, zowel in Noord- als Zuid-Amerika eten zelf geen paardenvlees. In de VS is de verkoop voor consumptie zelfs verboden. Dat betekent dat het vlees 'overschotvlees' is, zegt Lesley Moffat van Eyes on Animals. "Het is gemakkelijk paarden naar het slachthuis te sturen omdat er op de wereldmarkt altijd wel een koper te vinden is voor goedkoop vlees." Moffat stelde met een aantal dierenwelzijnsorganisaties in 2014 ook al de praktijken in de VS aan de kaak. 

Naar aanleiding van die eerdere beelden verkopen de Belgische supermarkten van Aldi, Colruyt en Makro alleen nog paardenvlees uit Europa, en zijn Lidl en Delhaize helemaal gestopt met de verkoop van paardenvlees, schrijft Vilt. In 2015 verbood Europa de import van paardenvlees uit Mexico en Brazilië.

Onzichtbaar

Paardenvlees uit Argentinië en Uruguay is in Nederland nog altijd te koop. Het is alleen niet gemakkelijk te zien, ontdekte Dier&Recht. De Belgische importeurs De Nil en Velda leveren, vanuit Respectful Life, vlees aan Jumbo, Albert Heijn en Hema. De Nederlandse importeurs Groenveld en Ad van Geloven nemen ook deel aan Respectful Life. De snacks van Ad van Geloven zijn te koop bij groothandels Makro, Hanos en Sligro, ook als huismerk. Vooral horeca en restaurants kopen in bij de groothandels. 

Sligro verkoopt ook Beckers Breti en Theo Coertjens, die Argentijns paardenvlees bevatten. Bij Jumbo zijn de merken Lochtman en ook Theo Coertjens te koop. Vomar en andere supermarkten verklaren overwegend Europees paardenvlees te verkopen, maar "bij onvoldoende beschikbaarheid van specifieke spierdelen Zuid-Amerikaans paardenvlees te verkopen". Dier&Recht concludeert dan ook dan "niet met zekerheid te zeggen is hoeveel procent van het paardenvlees uit Zuid-Amerika in de Nederlandse supermarkten, restaurants en snackbars ligt." Van de Nederlandse afnemers eist Dier&Recht dan ook dat ze stoppen met de inkoop en verkoop van dit ‘product’.

'Geef paardenvlees waarde'

Zou het effect hebben, zo'n importstop? Jack van Messel, importeur van Zuid-Amerikaans rundvlees en voormalig paardenslachter in de VS, is pessimistisch. "Als ik een dierenactivist was, dan zou ik met mensen zoals ik naar de inkopers van de retailers gaan om een lijst van eisen/aanbevelingen/verbeteringen op te stellen die niet te duur zijn. Zo’n lijst moet dan uiteindelijk resulteren in een convenant dat door de eigenaars van de paarden, de transporteurs en de slachthuizen moet worden nageleefd, en gecontroleerd door een instantie als SGS." Met niet-te-duur bedoelt Van Messel dat inkopers afgerekend worden op hun inkoopprijzen, niet op dierenwelzijn. "Dierenwelzijn is het domein van de publieksvoorlichters, die niet gehinderd door enige kennis van de materie, veel te makkelijk besluiten tot een inkoopstop, met alle gevolgen voor het dierwelzijn van dien." Het dierenwelzijn moet van Van Messel worden ingebakken in de eisen van het convenant, zodat inkopers geen 'fout' vlees meer kunnen inkopen en het vlees alleen nog via die eisen naar de wereldmarkt kan, cq. de EU in mag.

Van Messel benadrukt dat als paarden niet meer geslacht worden voor menselijke consumptie, alleen de slacht voor petfood (blikjes voor kat en hond) nog overblijft. "Dan zal de prijs per kilo (levend, karkas, vlees zonder been) dalen. Die lagere prijs zal het dierwelzijn verder verlagen. En als dierenactivisten het voor elkaar krijgen dat de retail-inkopers ook geen petfood paardenvlees meer inkopen, dan dalen de prijs en het dierenwelzijn nog verder…" 

Lesley Moffat is het deels met Van Messel eens. Vanuit Europa kun je nauwelijks iets betekenen voor de dieren daar, hoe jammer dat ook is: "Het is te ver weg, corruptie en fraude vieren er hoogtij en voor controles wordt alles netjes in orde gemaakt om daarna weer tot de orde van de dag over te gaan. Omdat er in landen als Argentinië, Uruguay en Canada geen markt is voor paardenvlees, heeft het vlees geen waarde. Niemand onder de afnemers heeft belangstelling voor hoe dat vlees wordt behandeld." 

Maar Europa kan volgens Moffat wel degelijk een niet mis te verstaan signaal afgeven: "stoppen met paardenvlees uit Zuid-Amerika. En daarnaast focussen op hoe het er in Europa aan toe gaat. Als we hier blijkbaar te weinig paardenvlees hebben, regel dan het toezicht helemaal goed en maak van het kleinere assortiment duur en bijzonder vlees. Hier kunnen we tenminste toezicht houden en de controle goed opzetten. Polen is maar 1.000 kilometer ver over de weg, en geen 12.000 per boot of vliegtuig." Ook Van Messel kan zich in dat beter én duurder maken vinden. "Alleen zo creëer je een markt voor welzijn, want dat levert meer op." Hij denkt dat het ook in Zuid-Amerika te regelen valt, als inkopers in de EU het serieus menen. 

Paardenworst

Ik kocht vandaag op de markt in Utrecht een paardenworst. Op mijn vraag naar de herkomst van het vlees, luidde het besliste antwoord van de slager: "van de enige paardenslachter die ons land nog rijk is, bij ons in Nijkerk. Die gaat z'n paarden zelf nog halen als het moet." 

Altijd op de hoogte blijven?