Varkenspest niet onder controle

13 augustus 2019 Cécile Janssen, Foodlog

De 'grootste uitbraak van een dierziekte ooit' breidt zich nog steeds verder uit. Zowel in Azië als in Europa is de Afrikaanse varkenspest vooralsnog niet onder controle.

Door Cécile Janssen - Foodlog

Het ergst is de situatie in China. Hoewel volgens de autoriteiten daar de situatie 'stabiel' en onder controle is, zou in werkelijkheid minstens de helft van de Chinese varkensstapel 'verdwenen' zijn sinds het Afrikaanse varkenspestvirus een jaar geleden vanuit Rusland de grens overstak, aldus een reportage in de Volkskrant. 

'Verdwenen'

Van de 31 Chinese provincies zijn er 25 weer veilig verklaard. Maar duizenden, zo niet tienduizenden uitbraken zijn niet gemeld, en al helemaal niet volgens de juiste protocollen aangepakt. "Iets meer dan een miljoen varkens zijn volgens de regels geruimd," schrijft de krant, "maar honderden miljoenen varkens zijn halsoverkop naar de slacht afgevoerd. Minstens de helft van de Chinese varkensstapel – met 700 miljoen varkens per jaar de grootste ter wereld – is verdwenen." Dat lost het probleem van de varkenspest echter niet op. Ook in diepgevroren vlees kan het virus nog jaren overleven. Chinese varkenshouders blijken zonder de toegezegde steun de middelen niet te hebben om hun stallen weer met dieren te vullen. Bovendien zijn ze huiverig omdat het virus zo maar weer de kop kan opsteken. Prijsstijgingen zijn het gevolg: in de maand juli werd het Chinese boodschappenmandje 9% duurder.

De ziekte waart inmiddels ook in Laos, Vietnam, Cambodja en Korea rond, en volgens de Rabobank zal het minstens 5 jaar duren voor de productie in de regio zich weer heeft hersteld. Met alle gevolgen van dien voor de handelsstromen in voer en vlees op wereldniveau.

Afrikaanse varkenspest in Europa

Ook in Europa is het onrustig wat de Afrikaanse varkenspest betreft. De ziekte is min of meer 'endemisch' geworden in Oost-Europa, maar vorige maand deed zich in Bulgarije een grote uitbraak voor. Aangezien bijna iedere Bulgaarse boer ook wel een paar varkens houdt ('backyard farms'), leek de omvang van de uitbraak in eerste instantie beperkt. Maar nadat vorige week de varkenspest ook een groot varkensbedrijf, met 17.000 varkens, bereikte, moest de Bulgaarse overheid erkennen er niet in geslaagd te zijn de ziekte te bestrijden. Inmiddels staat de volledige Bulgaarse varkenssector staat op het spel. 

De Europese Commissie vindt de situatie in Bulgarije urgent genoeg om het land €3,25 miljoen noodsteun toe te zeggen. Ook in Roemenië, Moldavië, Hongarije en Polen deden zich recent uitbraken voor, al lijken die zich nog te beperken tot de wilde zwijnenbestanden in die landen.

Prijsstijgingen

Dat het mogelijk is de varkenspest in te dammen, blijkt uit het voorbeeld van Tsjechië. En ook de Belgen lijken goed op weg met hun aanpak. Het grootste 'slachtoffer' van de varkenspest in de Waalse bossen lijkt vleesverwerkingsbedrijf Ter Beke, schrijft De Tijd. Er is weinig aanbod en dus moet het bedrijf de hoofdprijs voor de inkoop van varkensvlees betalen. Tot genoegen van de varkenshouders, maar niet dat van slachters en verwerkers. Die krijgen namelijk niet veel meer van hun afnemers omdat zij de consumentenprijzen niet zo snel omhoog willen jagen. Daarom staan bij Ter Beke en andere vleesverwerkers de marges onder druk. In Nederland is het niet anders. 

Ook in ons land moeten slachters, vleesverwerkers, slagers en supermarkten meer neertellen voor hun vlees en vleeswaren dan ze aan hun klanten doorberekenen. Op termijn zal niemand ontkomen aan een duurder karbonaadje of vleeswaar, legt RTL uit.

Deze week blies de Brabantse boerenkoepel ZLTO zijn informatiecampagne om insleep van varkenspest te voorkomen nieuw leven in, meldt NieuweOogst. "De piek van toeristen en seizoenswerkers uit Oost-Europa in de zomerperiode zorgt voor een groter risico op verspreiding van de virusziekte,"' zegt ZLTO-woordvoerder Mark de Jong. De varkensboeren zijn kien op het beschermen hun inkomsten: door de aantrekkende vraag uit Azië (die even pas op de plaats maakte vanwege volle koelhuizen in China) en op de thuismarkt noteert Vion vandaag €1,93 voor een kilo geslacht karkasgewicht. Dat is ruim 70 cent meer dan tijdens de crisis van de jaren 2015/16. Terwijl boeren in slechte tijden klagen dat de slachter meer moet betalen dan de markt wil geven, steken ze nu de marge grotendeels in eigen zak. 

'Geen varkenspest'

Eén lichtpuntje in al het droeve zwijnennieuws: de dode zwijnen die op de Veluwe gevonden zijn, hadden geen Afrikaanse varkenspest onder de leden. Wat dan wel, blijft nog even een raadsel.

Altijd op de hoogte blijven?