Een dierwaardige veehouderij zorgt voor meer welvaart voor boer, dier en maatschappij. Niet alleen levert het 2 miljard euro per jaar op, ook biedt het een oplossing voor de natuur- en stikstofcrisis, en is goed voor het klimaat. Dat blijkt uit een Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse in opdracht van de Dierenbescherming en Stichting Caring Farmers.
Stichting Caring Farmers en de Dierenbescherming lieten door Ethical Growth een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) uit voeren met als focus het jaar 2040. Hieruit blijkt dat de omslag naar een dierwaardige veehouderij meer brede welvaart voor boer, dier en maatschappij oplevert, als deze samen gaat met een ander consumptiepatroon.
Kleinschaligere veehouderijen
“Het is mogelijk om met kleinschaligere veehouderijen waar de kalfjes bij de koe lopen, kippen buiten scharrelen voor ei- én vleesproductie en alle varkens buiten scharrelen, genoeg dierlijke eiwitten te leveren voor de consument”, meldt Caring Farmers. “De kosten op de dierwaardige boerderij zijn hoger, maar door de eiwittransitie wordt het niet duurder voor de consument en levert het uiteindelijk geld op voor de samenleving door flinke besparingen op milieu- en zorgkosten. De opdrachtgevers van de MKBA vinden het belangrijk dat politiek Den Haag deze analyse meeneemt in de besluitvorming rondom de transitie naar een dierwaardige veehouderij.”
Niet alleen kosten maar ook baten
Recentelijk gaf het ministerie van LNV opdracht om de kosten van het dierwaardig maken van de veehouderij te berekenen. Volgens Caring Farmers kijkt deze doorrekening vooral naar de kosten voor de huidige veehouderijketens en het ministerie van landbouw, en minder naar de baten voor de hele maatschappij, naar de voordelen voor akkerbouwers en tuinders en naar kostenbesparingen bij andere ministeries zoals voor volksgezondheid, waterkwaliteit en milieu.
“Ook wordt er vaak vanuit gegaan dat de consument niet of nauwelijks anders gaat consumeren. Zo lijkt een landbouwtransitie al gauw enkel veel geld te kosten. Het is goed als de Tweede Kamer besluiten neemt over de landbouwtransitie gebaseerd op een nog bredere analyse. Zo’n bredere benadering is nog vrij nieuw en in ontwikkeling. Daaruit blijkt dat een transitie naar een dierwaardige veehouderij (inclusief eiwittransitie én behalen van de doelen van het Nationaal Programma landelijk Gebied) uiteindelijk meer dan 2 miljard per jaar kan opleveren.”
Dierwaardige boerderijen
(© Stichting Caring Farmers)
Caring Farmers en Dierenbescherming vroegen daarom aan Ethical Growth , een deskundige die al vaker dergelijke berekeningen heeft gemaakt, om niet alleen naar de kosten maar ook naar de baten te kijken van een dierwaardige veehouderij. Hieronder deelt Caring Farmers de uitkomsten.
“De eerste voorwaarde voor deze analyse is uiteraard dierwaardigheid volgens de laatste wetenschappelijke inzichten. Een volgende belangrijke voorwaarde is om het aantal boeren en het landbouwareaal nagenoeg op peil te houden. Tevens behelst de opdracht dat de veehouderij grondgebonden wordt (i.e. niet meer vee dan we van eigen land kunnen voeden) en het aantal dieren wordt beperkt tot de vraag vanuit een gezond en duurzaam dieet.
Dan blijkt dat er ruimte is voor het gros van de veehouders en dat het totaal aantal boeren toeneemt: er komen meer akkerbouwers, tuinders en gemengde bedrijven. We houden dan dubbeldoel dieren (dus bijvoorbeeld niet alleen melkgevende koeien en eieren leggende kippen maar ook stiertjes en haantjes leveren redelijke opbrengst), alle dieren komen buiten en de productie per dier is lager. Voor de MKBA zijn bepaalde aannames gedaan om te kunnen rekenen, maar de opdrachtgevers benadrukken dat zij geen enkele boer in een keurslijf willen drukken. Ook in een dierwaardige landbouw, is er ruimte voor veelzijdigheid.
Kosten voor de consument
De kosten per product op de dierwaardige boerderij nemen geleidelijk toe, maar deze worden betaald door de consument zonder dat voedsel voor Nederlanders duurder wordt. Deze MKBA gaat namelijk ervanuit dat in 2040 Nederlanders een eiwittransitie hebben doorgemaakt, en dat 40 procent van de eiwitbehoefte wordt gevuld door dierlijke eiwitten, tegen nu 60%. Deze verschuiving van dierlijke naar plantaardige eiwitten plus een verschuiving van vlees- naar eierenconsumptie zorgt ervoor dat de kosten van voedsel voor de gemiddelde consument nagenoeg gelijk blijven.
Overigens zou de gehele maatschappij baat hebben bij een verschuiving van consumentenbesteding van spullen naar gezond voedsel. Nederlanders geven vergeleken met andere Europeanen momenteel erg weinig uit aan voedsel.
Daarnaast zijn er enkel voordelen voor consumenten: ze worden gezonder, en leven in een gezondere samenleving. Dit levert een hele grote besparing op in de zorg. De bespaarde miljarden kunnen ingezet worden om lagere inkomens te ondersteunen en de dierwaardige veehouder (& andere agrariërs) via andere wegen te vergoeden zodat de prijs in de winkel lager wordt, bijvoorbeeld via een korting op de loonkosten op de boerderij.
Grootste verandering in de internationale handel
Een lagere productie van vlees en zuivel geeft de grootste verandering in de internationale handel. Dit leidt namelijk tot minder werkgelegenheid bij de toeleveranciers, afnemers & verwerkers; handel en distributie onderdelen van de veehouderijketens. Immers veevoer wordt niet meer geïmporteerd en de export van dierlijke producten daalt nagenoeg naar nul. Daartegenover staat dat er andere werkgelegenheid ontstaat in de natuurinclusieve dierwaardige circulaire landbouw waar onder andere meer ruimte ontstaat voor gemengde bedrijven en akker- en tuinbouw.
Uiteindelijk valt onderaan de streep de dierwaardige veehouderij positief uit voor de maatschappij. Het rendement van de investeringen is hoger dan de investeringen zoals nu wordt gerekend voor de NPLG-doelen. Dat komt onder andere doordat de uitstoot van milieuvervuilende en klimaat belastende stoffen lager wordt en dat draagt bij aan een hogere welvaart in de toekomst.
En wat van onschatbare waarde is: van dartelende kalfjes in de wei wordt iedereen vrolijk, zowel boer als burger. Terwijl opgesloten varkens in dichte stallen vanwege de intelligentie, emoties en gevoelens van deze dieren bij steeds meer mensen op weerstand stuit.
Beslissing over de Wet Dieren/Amendement Vestering
Op 4 maart debatteert de Tweede Kamer over de vernieuwde Wet Dieren. Deze zou op 24 juli in gaan en zou een oude kabinetsbelofte uit 2002 eindelijk aflossen. Caring Farmers vinden het ontzettend belangrijk dat we zo snel mogelijk aan de slag gaan en schreven hiervoor een koplopersplan dierwaardige veehouderij. Dierenwelzijn zal ook in de wet geregeld moeten worden, maar wat Caring Farmers en de Dierenbescherming betreft beperkt wetgeving zich niet tot dierwaardigheid op het boerenerf, maar ook tot de kantine, het restaurant en het supermarktschap. De hele maatschappij heeft voor miljarden euro’s baat bij de transitie, dus laten we dan ook met zijn allen de schouders onder de transitie zetten.
Caring Farmers en Dierenbescherming hopen dat politici zich laten inspireren door deze MKBA tot beslissingen waarbij niet alleen naar de kosten maar ook naar de baten van een dierwaardige veehouderij wordt gekeken.
Nabrander: met dierwaardigheid uit de stikstofcrisis:
Dierenwelzijn zou wel eens dé hefboom kunnen zijn om uit de stikstofcrisis te komen.”
(© Stichting Caring Farmers)